Po gwoździeckim cmentarzu błądząc... (cz. 3 - cmentarz przykościelny)

Kto jest pochowany na cmentarzu przy XVIII-wiecznym kościele w Gwoźdźcu?

Łąka odgrodzona od placu kościelnego ceglanym murem stanowi dawny cmentarz. Zapomniane już przez rodzinę dwie starożytne płyty nagrobne są przez większość roku prawie nieczytelne, obrastając mchem. Zagadkę dotyczącą jednej z nich udało się szczęśliwie rozwiązać.

Napis na płycie został wyryty przez słabo piszącego kamieniarza:

DOM

TU SPOCZ

WA

KAJETAИ DE H

SO

AGOPSZOWICZ

umarł

18.9^bra.1818

ROKU

Po odczytaniu epitafium możemy poszperać trochę w genealogii. Powyższa rodzina Agopsowiczów należała do grupy zamożnych właścicieli ziemskich, m. in. pobliskiej Trofanówki. Ormianie w czasach I Rzeczypospolitej licznie przybyli na Pokucie, zakładając katolickie parafie obrządku ormiańskiego w Kutach, Śniatynie, Horodence, Obertynie, Tyśmienicy, Stanisławowie. W każdym następnym pokoleniu rosła ich asymilacja z polską społecznością. Warto przypomnieć, że ormiańskie korzenie miał urodzony w Gwoźdźcu znany reżyser Jerzy Kawalerowicz. Nie posiadając swojego kościoła na miejscu, Ormianie brali udział w życiu parafii rzymskokatolickej oo. bernardynów (chrzty i śluby uskuteczniali w sąsiednich ormiańskich miastach).

Kajetan de Hasso Agopsowicz (ur. ok. 1750 - zm. 18.11.1818) wziął ślub z Anną Rypsymą Kreczunowicz ab Olejów (ur. 1754 r. w Stanisławowie), córką Grzegorza Deodata Kreczunowicza ab Olejów i Marianny Krzysztofowicz. Mieli razem siedmioro dzieci: 

1. Marianna (ur. 22.04.1776),

2. Jakub (ur. 1780),

3. Grzegorz Michał (ur. 1781, zm. 1844),

4. Walerian (ur. 1783, zm. 15.09.1825),

5. Rypsyma Gertruda (ur. 1788), 

6. Tekla Antonina (ochrzcz. 7.10.1790),

7. Kajetanna Marianna (ur. 26.03.1793). 

Syn - Grzegorz

Wnuk - Kajetan

Kajetan najwcześniej osiedlił się w tych stronach - w Kułaczkowcach lub Trofanówce - pod koniec XVIII w., jeśli wiemy, że dzieci rodziły się jeszcze w Stanisławowie. Syn, Grzegorz de Hasso Agopsowicz, przedłużył owocnie ród Agopsowiczów, którego potomkowie – pod różnymi nazwiskami – do dziś pamiętają swoje ormiańskie pochodzenie. Poślubił on Mariannę Zerygiewicz (1794-1870) i miał z nią czwórkę dzieci: Kajetana (14.01.1814-13.11.1874), Antoninę (1820-1918), Jakuba (1822-1884) i Józefa (1828-1878). Wg informacji podanych przez Monikę Agopsowicz, w 1830 r. kupił on ziemie we wioskach na południe od Gwoźdźca: Kułaczkowce, Trofanówka, Balińce i Buczaczki. Być może wcześniej te same grunty były przez rodzinę dziedziczone. 

Wnuk - Kajetan de Hasso Agopsowicz - był posłem do Sejmu Krajowego Galicji I, II i III kadencji (w latach 1861-1874). Imię otrzymał na chrzcie na cześć dziadka pochowanego później przy gwoździeckim kościele. 

opr. A. Więch

Źródła: 

M. Agopsowicz, Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita ormiańska, Łomianki 2014, s. 20.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kajetan_Agopsowicz

http://www.ormianie.pl/files/drzewa_gen/roszka/aqwg13.htm#488

ZOBACZ TEŻ:
Po gwoździeckim cmentarzu błądząc (cz. 1 - policjanci)
Po gwoździeckim cmentarzu błądząc. Cz. 2 - ks. Andrzej Bajewski (1838-1885)

Chrystus prawdziwie zmartwychwstał! Alleluja!

Do niedawna Boży Grób w Jerozolimie był zadeptywany bardziej przez turystów niż pielgrzymów, którzy raczej szukali miejsca na dobre zdjęcie, niż chwili, by zadumać się w modlitwie nad życiem i śmiercią, by spotkać tam Zwycięzcę śmierci...

W obecnym niełatwym czasie, kiedy przemieszczanie się i relacje międzyludzkie są mocno ograniczone, czas Wielkiego Postu i Triduum Paschalnego zachęca nas do refleksji nad relacją: "ja - Bóg"...

Pragnę życzyć wszystkim Krewnym, Przyjaciołom, Kresowiakom i Dobrodziejom parafii zgody, pokoju i radości każdego dnia. Szczególnie życzę ciągłego rozwijania osobistej relacji z Bogiem, który po życiu ziemskim obdarowuje życiem wiecznym. 

Niech Zwycięzca śmierci ochrania Was od niebezpiecznej choroby!

ks. Antoni i Parafianie

Padnijmy na kolana przed Miłością, która zwycięża śmierć i grzech!